De vloek van schoonheid

Mooie vrouwen zijn zelden alleen, maar vaak eenzaam.

Henrik Jagodziński

Hollandsyndroom

Dit kan een paradox van overvloed worden genoemd, wanneer landen met aanzienlijke natuurlijke hulpbronnen, zoals vaak wordt aangenomen, minder economisch ontwikkeld zijn dan landen met slechts een beperkte voorraad of helemaal geen voorraad [1]. Waarom gebeurt dit? De belangrijkste reden is dat een land dat hulpbronnen exporteert, een grote instroom van vreemde valuta ontvangt. Het lijkt erop dat alles in orde is, maar in de praktijk vinden er twee gelijktijdige gebeurtenissen plaats:

Ten eerste versterkt de koers van de nationale valuta. Op de wereldmarkt geniet de nationale valuta van het exporterende land een toenemende vraag en stijgt de koers. Tegelijkertijd is er binnen het exporterende land een overschot aan vreemde valuta, waardoor de waarde ervan ten opzichte van de lokale valuta daalt.

Ten tweede leidt de groei van de inkomsten uit de verkoop van grondstoffen tot inflatie binnen het land. Dit betekent dat de prijzen in de lokale valuta stijgen, maar ook de wisselkoers van die valuta zelf stijgt. Deze situatie leidt tot een verlies van concurrentievermogen voor binnenlandse producenten op de internationale markt. Niemand wil hun producten voor een te hoge prijs kopen. Ook de kosten van arbeid stijgen, en zelfs lokale bedrijven vinden het voordelig om hun productie naar andere landen te verplaatsen. Uiteindelijk richt het land zich alleen op de winning van zijn belangrijkste exportgrondstof, terwijl de rest van de economie verwaarloosd raakt. De achteruitgang van andere sectoren van de economie wordt ook bevorderd door het investeringsklimaat. Voor investeerders is het voordeliger om geld te investeren in de sector die verband houdt met de winning van belangrijke grondstoffen, in plaats van in andere sectoren. Over het algemeen ontbreekt het aan echte motivatie en noodzaak om de echte productiesector te ontwikkelen, aangezien de grondstoffeninkomsten een relatief goed leven mogelijk maken, zelfs onder de huidige omstandigheden. In het land is er sprake van stagnatie en stilstand.

Op de seksuele markt vinden precies dezelfde processen plaats. Als iemand over een belangrijke hulpbron beschikt, die hem bij de geboorte is gegeven, dan exploiteert hij die en wil hij niet investeren in de ontwikkeling van andere kwaliteiten. Waarom zou een mooie vrouw zich bezighouden met zelfontwikkeling, een goede opleiding krijgen of leren nadenken, als alles al goed gaat? Waarom zou een knappe jongen een kenner van de antieke filosofie moeten zijn of in staat zijn om differentiaalvergelijkingen in zijn hoofd op te lossen? Bovendien, als we in aanmerking nemen dat het culturele niveau van een partner van cruciaal belang is, blijkt dat hoe hoger de cultuur van een vrouw, hoe minder mogelijke kandidaten voor een huwelijk zij bereid is te overwegen. Aan de andere kant staat een laag cultureel niveau van een vrouw haar niet in de weg om gewild en zelfs beschermd te zijn op de seksuele markt, omdat zij, dankzij gewoonten en wetgeving, niet uit het gezin kan worden gezet. Het is waarschijnlijker dat een ontwikkelde man vertrekt en zijn beperkte vrouw met kinderen achterlaat, dan dat hij een vrouw met een laag cultureel niveau uit het gezin zet en de kinderen bij zich houdt om zijn cultuur aan hen door te geven. Het blijkt: veel kennis – veel verdriet. Hoe meer ontwikkeld de cultuur van een vrouw, hoe minder kans zij heeft om een geschikte partner te vinden. Misschien hebben mannen uit Arabische landen gelijk als ze voor een opgeleide vrouw minder kamelen aanbieden dan voor een onopgeleide.

Evenzo zal een knappe man, die van het leven alles heeft gekregen wat hij nodig heeft als biologische eenheid, namelijk toegang tot vrouwelijke genitaliën, niet andere deugden in zichzelf ontwikkelen. Door op transactioneel niveau te opereren, heeft hij geen motivatie voor zelfontwikkeling. Maar in dat geval wordt hij na verloop van tijd overbodig op de seksuele markt als echtgenoot. De businessstrategie van de “macho” werkt uitstekend in de afwezigheid van anticonceptie. Dergelijke mensen hebben zich vrij goed voortgeplant via de methode van “tapijtopdracht”. In economisch ontwikkelde landen zijn dergelijke mensen gedoemd om uit te sterven, ware het niet dat er één “maar” is. Als we de man als een product op de seksuele markt beschouwen, zien we een aantal belangrijke kenmerken voor vrouwen, waarvan de aanwezigheid en verhouding de “geschiktheid” van de man bepalen. Een aantal van deze kenmerken hebben we al aangestipt: het vermogen om een gezin te onderhouden, het niveau van cultuur, uiterlijke kenmerken.

Het is niet nodig te denken dat “kwalitatieve seks” een kenmerk is dat invloed heeft op de keuze. Voor ervaren vrouwen is dit een standaardfactor. Niemand zal geld uitgeven aan een stofzuiger als deze geen stof opzuigt. Als een vrouw een man naast zich tolereert, dan bevredigt hij haar in de eerste plaats als man, en niet als een generator van vieze sokken en geuren in het toilet. Voor onervaren vrouwen – zij zijn gewoon niet op de hoogte van “hoe het ook kan zijn” en denken, in welke situatie dan ook, dat “het zo hoort te zijn”. Zolang vrouwen zich binnen de grenzen van opgelegde en ongepaste morele normen bevinden in het tijdperk van anticonceptie en DNA-tests, zullen ze niet in staat zijn om over te stappen naar een strategie van keuze uit vele en zullen ze “om de beurt” kiezen, waarbij ze kostbare tijd verspillen aan elke “proef”. Onder zulke omstandigheden hebben de meeste vrouwen simpelweg geen en kunnen ze geen visie hebben op wat “kwalitatieve seks” is en of het überhaupt bestaat.

Je kunt andere kenmerken toevoegen die waardevol zijn voor de “koper”, maar meer dan wat al is genoemd, is niet nodig om te begrijpen waarom de “knappe jongens” zich blijven voortplanten [2].

Het is voldoende om je een vrouw voor te stellen met een hoog cultuurniveau en een goede financiële situatie. Het is onwaarschijnlijk dat ze een partner zal vinden die iets toevoegt aan haar cultuur bij het opvoeden van kinderen. Ze staat boven de meeste anderen. Ze zal waarschijnlijk niemand vinden die zo rijk is dat het haar levensstandaard radicaal verandert. En ze heeft helemaal geen geld van een man nodig. Ze weet wat haar financiële onafhankelijkheid waard is en heeft alle sponsors in gedachten. Dankzij anticonceptie is ze niet zwanger geworden van de eerste de beste, ze is opgegroeid buiten de morele normen, heeft zich verdiept in seks en heeft een redelijk beeld van de gemiddelde man gevormd: “barbaar en idioot” of “boer en soldaat”. Wat heeft ze nodig als de cultuur en het welzijn van een partner haar niet interesseren? Juist! Schoonheid, seks en jeugd. En wat zien we in de realiteit? Dat veel succesvolle vrouwen precies zulke mannen vinden. Mooi, sexy, jong en dat is het. Zijn ze slimmer dan zij? Bij een leeftijdsverschil van 10 jaar of meer zijn er geen slimmere. Er zijn getalenteerden. Wat is hun cultuurniveau? Tot nu toe niet genoeg om te concurreren met een vrouw. Voor het niveau van een oppas is het voldoende, en dan zien we wel – met de juiste motivatie kan hij cultureel zijn. Dat is niet het belangrijkste. Het belangrijkste is dat hij goed is in bed en dat ze zich niet voor hem hoeft te schamen in het openbaar. En de man is gedoemd. Jong en transactioneel denkend kan hij niets tegenover de wijsheid en strategie stellen. Als iemand zijn oog op hem heeft laten vallen, zal alles gaan zoals gepland. Ondertussen blijft hij denken dat hij deze vrouw heeft veroverd.

Het lokeffect

Bovenstaand is feitelijk geschreven dat een vrouw, zolang ze mooi is, niet per se hoeft te schitteren in intelligentie of cultuur. Ze zal een man vinden voor voortplanting. Transactioneel, ja, maar de natuur laat alleen de winnaars in leven en als voor de komst van de volgende generatie alleen transactionele relaties voldoende zijn, dan is er geen reden om dieper te graven. Waarom heeft de natuurlijke selectie dan niet alle slimme en gewoon aantrekkelijke vrouwen als mislukkingen afgewezen? Het draait allemaal om het optimaliseren van de zoekstrategieën van mannen. Dit is onbewust gedrag, maar het is uiterst rationeel. Mannen houden oprecht van “gewoon aantrekkelijke” vrouwen, terwijl ze proberen “supermooie” vrouwen te vermijden.

In marketing is het afleidingseffect (of het effect van asymmetrische dominantie) een fenomeen waarbij consumenten de neiging hebben om hun keuze tussen twee opties te veranderen wanneer ze een derde optie krijgen die asymmetrisch slechter is dan de andere. Een optie wordt als asymmetrisch slechter beschouwd wanneer deze in alle opzichten slechter is dan een van de opties, maar in vergelijking met een andere, aanvankelijk slechtere optie, in sommige opzichten slechter is en in andere beter. Met andere woorden, op bepaalde specifieke attributen die het voordeel bepalen, is het volledig slechter dan de ene optie en gedeeltelijk slechter dan de tweede optie. Wanneer er een asymmetrisch slechtere optie in de keuze aanwezig is, zal een groter percentage consumenten de aanvankelijk slechtere optie kiezen dan wanneer de asymmetrisch slechtere optie afwezig is. Zo worden asymmetrisch slechtere opties afleidingen genoemd, die worden gebruikt om de keuze voor de aanvankelijk slechtere optie te vergroten. Het afleidingseffect wordt door marketeers en verkopers gebruikt, en ze noemen het « de takiek van de begrafenisondernemer «Politici die ’technische’ kandidaten of ‘clowns’ gebruiken om stemmen te trekken, zouden onaanvaardbaar moeten zijn voor de hele bevolking. Dit wordt ook door vrouwen gebruikt, die onaantrekkelijke vriendinnen als metgezellen nemen om, door middel van de ‘slechtste alternatieve’, de aandacht van mannen te trekken wanneer er een 100% schoonheid in de buurt is.»

Dergelijk gedrag, dat irrationeel lijkt, is ook kenmerkend voor dieren. Zo kiezen vrouwelijke tungar-kikkers hun partner op basis van geluid. Hoe lager de toon van de geluiden die de mannelijke kikker maakt, hoe langer ze duren, en hoe vaker de mannelijke kikker zijn baltskreten laat horen, des te groter zijn kans op succes. De voorkeuren van alle kikkers zijn hetzelfde, en als je twee luidsprekers met opnames van de baltskreten van mannelijke tungar-kikkers aanzet, zullen de vrouwtjes zich richten op degene die, volgens de algemene mening, de “juistere” geluiden produceert: degene met de lagere toon of degene die bijvoorbeeld langer aanhoudt. Dit betekent dat elke vrouwelijke kikker altijd de mannelijke kikkers kan rangschikken op aantrekkelijkheid. Maar het blijkt dat het gedrag van de kikkers irrationeel kan lijken: vrouwtjes kiezen vaker voor de minder aantrekkelijke van de twee mannelijke kikkers als er een derde, minder aantrekkelijke optie verschijnt.

Eerst zorgden de onderzoekers ervoor dat de prioriteiten van alle 80 kikkers die aan het experiment deelnamen, overeenkwamen – dat wil zeggen dat ze uit twee opnames van kreten met verschillende parameters de opname kozen die lager klonk, langer duurde of vaker te horen was. Het was beter als alles tegelijk gebeurde. Door alle opnames van de ballekreten op aantrekkelijkheid te rangschikken, begonnen de wetenschappers experimenten uit te voeren met drie stemmen. Het toevoegen van een optie die slechter was dan de twee andere, beïnvloedde de keuze van de kikker: ze koos vaker voor wat ze eerder, bij parenvergelijkingen, minder aantrekkelijk vond. Interessant is dat ook het zogenaamde “phantom lure effect” werkte voor de kikkers – wanneer er bekend is dat er een derde alternatief bestaat, maar deze niet beschikbaar is. Om dit effect in de experimenten te simuleren, werd een van de drie luidsprekers, die de minst aantrekkelijke stem uitzonden, aan het plafond opgehangen, zodat de kikker er niet bij kon komen. Maar ook in dit geval beïnvloedde het derde alternatief de voorkeuren van de kikkers en kozen ze de optie die bij de parenvergelijking eerder minder aantrekkelijk leek.

Maar dit gedrag lijkt alleen irrationeel. In werkelijkheid, door te kiezen voor “niet het beste”, wordt een meer optimale oplossing voor het keuzeprobleem bereikt. Het is niet voor niets dat wordt gezegd dat mannen van de ene houden, maar met de andere trouwen. Stel je een situatie voor die vergelijkbaar is met de situatie van een man – het betrouwbaar kiezen van een van de alternatieven. Je rijdt met de auto een belangrijke, toeristisch interessante stad binnen op de dag van een of ander carnaval. Parkeren op straat is niet mogelijk. In de stad zijn er verschillende parkeergarages. Ook zijn er files en verkeersopstoppingen in de stad – er zijn veel mensen die de stad willen binnenrijden en je moet zowel je auto parkeren als op tijd bij het carnaval zijn. Ga je eerst proberen te parkeren in de parkeergarage in het centrum van de stad, en daarna andere parkeergarages uitproberen, terwijl je kostbare tijd verliest in het verkeer en het risico loopt helemaal niet te kunnen parkeren? Of negeer je alle verdere parkeergarages en probeer je je geluk in de parkeergarage die dichter bij het centrum ligt, maar niet de meest centrale is? Je overpeinzingen worden geholpen door het feit dat er maar één centrale parkeergarage is, terwijl er meerdere meer of minder gelijkwaardige, maar “ook niet slecht” parkeergarages zijn, wat de drukte vermindert, op voorwaarde dat er mensen met hetzelfde ambitieniveau als jij voor elke parkeergarage zijn – gelijk.

De mannelijke tactiek voor het kiezen van een vrouw is net als de tactiek voor het kiezen van een mannelijke tongarische kikker precies hetzelfde. Alleen zijn de regels voor “parkeren” nog strenger. Je auto kan van de plek worden gezet als er iemand is die rijker is en het dubbele bedrag wil betalen voor een uur parkeren. Voor een man is het niet logisch om tijd en middelen te investeren in het veroveren van een vrouw als de kans groot is dat er concurrentie is van een meer capabele huwelijkskandidaat. Een man heeft zelfs geen reden om zo’n vrouw te benaderen, omdat er veel vraag naar haar is en ze potentiële aanbidders met bijzondere ijver afwijst. Bovendien, als je vervolgens je geluk probeert bij minder mooie vrouwen, word je ook afgewezen, omdat niemand een vrouw van tweede rang wil zijn. De enige wiskundig correcte strategie is om de supermooie vrouw te negeren. Daarbij hebben mannen één belangrijk voordeel ten opzichte van parkeerende autobezitters. Stel je voor dat je je auto “waar dan ook” kunt parkeren, en dan rustig op zoek kunt gaan naar een betere parkeerplek of zelfs stilletjes die Bentley kunt verplaatsen en op de elite-parkeerplaats kunt staan totdat de eigenaar terugkomt.

Uiteindelijk blijven mooie vrouwen met een goed niveau van cultuur, die zich niet openlijk willen verkopen, aan de kant staan. Vulgaire nouveau riches interesseren hen niet, normale mannen vermijden hen en verzinnen, om hun ontwijking te rationaliseren, legendes dat alle mooie vrouwen dom en log zijn in bed, terwijl het in werkelijkheid hen gewoon niet lukt. De druiven zijn zuur, ja. En in de volgende generatie komen er gewoon aantrekkelijke meisjes naar voren, die de meerderheid vormen en die om de een of andere reden dromen om mooie vrouwen te worden, waardoor ze verschillende sectoren van de economie van geld voorzien. Hoewel, om de ineffectiviteit van “absolute schoonheid” te bevestigen, is het voldoende om het aantal weergaven van porno-video’s met “standaard” actrices (lippen, siliconen, billen, benen, make-up) te vergelijken met die van “soort van bescheiden meisjes”.

In wezen:

• Mooie mensen zijn zelden slim. Ze hebben het gewoon niet nodig. Echter, om Oscar Wilde te citeren, schoonheid is een cadeau voor een paar jaar. Als je verdomd mooi bent, moet je niet achterover leunen.
• Een belangrijk paradox is dat, vanaf een bepaald niveau, hoe beter je bent, hoe minder je gevraagd zult worden. Als je meer partners wilt aantrekken, verlaag dan de lat.
• In elke marktsysteem wordt 100% gebruik van de productiecapaciteit door niemand verwacht. Een overschot van de vraag boven het aanbod is alleen mogelijk in korte periodes. Geen enkele luchtvaartmaatschappij plant haar vluchten met 100% bezetting. Geen enkel hotel is volledig vol. Op elke parkeerplaats, zelfs als deze vol lijkt, is de kans groter dat er nog een vrije plek is dan dat er helemaal geen plekken meer zijn.

In de economie wordt dit de “Hollandse ziekte” genoemd. Dit effect kreeg zijn naam na de ontdekking van gasvelden in Nederland in 1959. De stijging van de gasexport leidde tot een toename van de inflatie en werkloosheid, een daling van de export van industriële producten en de groei van de inkomens in de jaren ’70. De stijging van de olieprijzen halverwege de jaren ’70 en begin jaren ’80 veroorzaakte een soortgelijk effect in Saoedi-Arabië, Nigeria en Mexico.

In armere gemeenschappen geven vrouwen de voorkeur aan macho’s, omdat het leven zwaar is en in de samenleving groei, kracht en een plaats in de dierenhiërarchie worden gewaardeerd. In gemeenschappen die in welvaart leven, geven ze de voorkeur aan mannen die meer gericht zijn op de zorg voor nakomelingen. Dit komt omdat armen niet belast zijn met waardevolle bezittingen en de verdeling van cultuur en welvaart in zo’n gemeenschap egalitairder is. Daarom zullen, bij “gelijke omstandigheden”, fysieke eigenschappen de belangrijkste keuzecriteria zijn. Arme vrouwen beoordelen mannen nog steeds als investeerders in middelen en cultuur. Er is gewoon niemand om uit te kiezen – iedereen is even arm en primitief.

[3] Daarbij gaat het niet om alfonsen die bewust parasiteren op hoogopgeleide vrouwen. Hoewel, dat komt ook voor.

Voor dit idee, dat toepassing heeft gevonden in verschillende gebieden van de economie en de basis heeft gelegd voor vele andere theorieën, ontving de wiskundige John Nash (dezelfde persoon over wie de film “A Beautiful Mind” is gemaakt) in 1994 de Nobelprijs.

Een zeer vergelijkbare analogie is te vinden op de arbeidsmarkt. Werkgevers zijn bang om personeel aan te nemen dat een zeer hoge kwalificatie heeft. Er is zelfs een term voor, “overqualified”. Werkgevers vrezen dat een persoon met een hoge kwalificatie de aangeboden functie als tijdelijk zal beschouwen en bij de eerste gelegenheid naar een ander bedrijf zal overstappen. En een nog meer vergelijkbare analogie kan worden ontdekt in de verkoop. Een goede verkoper zal nooit contact opnemen met een groot systeembedrijf, tenzij hij daar goede connecties heeft. Hij zal zich richten op middelgrote bedrijven – niet kleine, waar het zonde van de tijd is om op te focussen, maar ook niet supergrote bedrijven, waar verkoopafdelingen op jagen en waar bekende en onbekende concurrenten van dromen om ze te veroveren.

[6] J. Huber et al. (June 1982). Adding Asymmetrically Dominated Alternatives: Violations of Regularity and the Similarity Hypothesis.The Journal of Consumer Research9.(1).

[7] Amanda M. Lea, Michael J. Ryan. Irrationality in mate choice revealed by túngara frogs //Science. 2015. V. 349. P. 964–966.