Informatieve stromen

Inleiding

Vandaag deelden mensen hun indrukken met mij over een “ronde tafel” op tv over de fluwelen revoluties in Arabische landen. De dans werd geleid door samenzweerders, die geloven dat alles de schuld is van <nuttige invulling>, omdat het in hun voordeel is. Daartegenover stonden meer pragmatische mensen die probeerden te bewijzen dat noch de CIA noch de FSB al lang geen vechters zijn, maar dikke eunuchen. Kortom, de discussie tijdens de ronde tafel raakte helemaal niet de oorzaken van het fenomeen, maar draaide om de vraag of we de samenzweringstheorieën wel of niet moeten vertrouwen.

Wat is de reden? En is zoiets mogelijk in andere landen?

De reden, denk ik, is dat alle landen waar turbulente gebeurtenissen plaatsvinden, te maken hebben met een crisis van de informatiestroom. Ze hebben allemaal een model van maatschappelijke ordening opgebouwd dat gebaseerd is op het bestaan van een bureaucratische elite, die, natuurlijk , was volledig gecorrumpeerd. En de ondergeschikte positie van de rest van de samenleving werd bereikt door het creëren, of beter gezegd de illusie van het creëren van een sociaal contract. Hiermee wordt niet het sociale contract in zijn klassieke begrip , en het systeem rationalisaties slachtoffers van de mens aan de samenleving. De essentie is dat de massa’s niet door kracht werden beheerst, maar dat hen een idee werd ingeprent. De machine van massaproductie werkte, wat iedereen die in deze landen was, gemakkelijk kon waarnemen in de vorm van portretten van leiders op elke hoek. En degenen die de taal kenden en naar de zombiedoos konden kijken, konden de beelden daar nauwelijks onderscheiden van de verhalen op de Sovjet-tv uit de tijd van de stagnatie.

De rol van propaganda

Vroeg of laat komt elke samenleving tot de uitvinding en actieve inzet van propaganda met als doel het motiveren van het volk om zich te onderwerpen aan de bloedzuigers. In Europa kwam men in de jaren 30-40 van de 20e eeuw tot deze conclusie. Propaganda bleek het “absolute wapen” te zijn, waartegen de samenleving geen middelen of manieren had om zich te verzetten. Iedereen hoorde van alle kanten bepaalde ideeën en dacht dat hij deze ideeën deelde, terwijl het in feite dezelfde uitzending was, maar in verschillende luidsprekers. De elite maakte hier gebruik van, vrij gedetailleerd. beschreven De wetten van de samenleving brachten hem in een menigte van gelijkgestemden, bereid om nu iets persoonlijks op te geven voor het idee, de doelen van de samenleving, de toekomst, enzovoort. Praktisch gezien, in de leus “brood en spelen”, werd het mogelijk om minder brood te geven, ten koste van de kwaliteit van het “spel”.

Elke opstand op lokaal niveau werd snel onderdrukt en verspreidde zich niet, juist omdat de autoriteiten zeer snel en effectief informatielekken blokkeerden en de gebeurtenissen op de juiste manier aan de rest van de bevolking presenteerden. De Leninistische tactiek van “post, telegraaf, telefoon” is niet zomaar een uitspraak, maar een geniaal idee voor het controleren van het publieke bewustzijn. Ja, “we zullen een andere weg inslaan”, de krant “Iskra” – dat soort dingen. De samenleving had geen immuniteit tegen propaganda.

De Grote Oorlog heeft de westerse samenleving een serieuze vaccinatie tegen propaganda gegeven. Mensen hebben geleerd deze te herkennen, te waarderen en de ware motieven van propagandisten te begrijpen. Misschien heeft natuurlijke selectie gewerkt en zijn degenen overleefd die niet volledig waren gehersenspoeld en die toch besloten dat familie en kinderen belangrijker zijn dan vage idealen.

De winnaars hadden pech. In het bijzonder de USSR en de VS. In deze landen was propaganda nog steeds een zeer krachtig middel voor sociale controle. In de VS moest de doctrine van sociale controle herzien worden na de Vietnamoorlog, toen de toenemende stroom informatie over de oorlog in schril contrast stond met de officiële positie. In de USSR was de situatie volkomen anders.

Het punt is dat men in de USSR (ofwel opzettelijk of toevallig) erin slaagde om de seculiere bureaucratische elite en de ideologische elite te scheiden. Dit betekende in de praktijk dat mensen twee parallelle structuren (leidinggevenden en partijfunctionarissen) moesten onderhouden, maar het betekende ook een beperking van corruptie. Beide bureaucratische piramides hielden toezicht op elkaar. De ene bekritiseerde de andere “langs partijlijnen”, terwijl ze zelf gedwongen was om onberispelijk te blijven.

Een zeer goed werkend model heeft het regime in staat gesteld om heel lang te overleven en te vervallen om redenen die verschillen van de Midden-Oosterse, maar ook verband houden met de afwijzing van de propaganda door de bevolking. Afghanistan, Tsjernobyl, de hervormingen van Pavlov, de GKChP, glasnost, “vijandige stemmen”, de steeds voelbaardere kloof in economische ontwikkeling in combinatie met open grenzen – dit was te veel voor de propagandamachine om effectief de protesten van onderaf te weerstaan zonder toevlucht te nemen tot schietpartijen. En het systeem werd definitief neergehaald door iets waar niemand op lette. Als gevolg van de Perestrojka kregen mensen toestemming om zaken te doen. Dit waren coöperaties en de eerste naamloze vennootschappen. Voorrechten en voorkeuren in dit proces werden toegekend aan vertegenwoordigers van de partij- en Komsomol-nomenklatuur. Feitelijk viel het idee van de scheiding tussen wereldlijke en ideologische macht in duigen.

Bestaan er momenteel zulke regimes? Ja, natuurlijk: Noord-Korea, China, Iran — duidelijke vertegenwoordigers van dit idee — het idee van de scheiding van de ideologische en seculiere elite in twee takken. In Iran is er zelfs een aparte leger — de IRGC, die parallel aan de strijdkrachten bestaat. Een zeer krachtige en zeer stabiele systeem. Waarom is het stabiel?

Klassieker in het genre

Laten we de klassieke bureaucratische corruptiepiramide bekijken. Functies worden gekocht, elke ambtenaar heeft inkomen uit zijn positie door gebruik te maken van asymmetrie in informatie. Om zijn positie te behouden, deelt hij het inkomen met het hogere niveau. Het hogere niveau wordt geïnteresseerd in de corruptie op de lagere niveaus. De totale corruptie “belasting” die op de samenleving wordt gelegd, wordt onhoudbaar en de samenleving wordt in toom gehouden door middel van propaganda. Als de propaganda zelfs maar een beetje ineffectief wordt, zal de samenleving exploderen. De informatiestroom die door de propaganda wordt gecreëerd, houdt de gedachten van de samenleving in één richting. De bron van ellende wordt overal gezocht, behalve bij de eigen macht. En de doelen die aan de mensen als prioriteit worden opgelegd, kunnen overal naartoe leiden, maar uiteraard niet tot een verbetering van het welzijn van hun gezin. En zelfs als er enige “gesprekken in de keuken” zijn, blijven deze geheim en leiden ze niet tot de vereniging van mensen rond een alternatieve idee, simpelweg omdat degenen die “in de keuken praten” geloven dat zij, de andersdenkenden, een minderheid zijn. Het blijkt dat de stabiliteit van de samenleving afhangt van de kracht van de informatiestroom. En als er in de samenleving een informatieve tegenstroom ontstaat, gerelateerd aan bijvoorbeeld verschillende beoordelingen van bepaalde gebeurtenissen door de macht en de mensen, dan daalt de stabiliteit van de samenleving. Hoe corrupter de samenleving, hoe minder tegenstroom nodig is voor zijn ondergang.

Partorgs en mullahs

In het geval van een scheiding tussen de wereldlijke en ideologische bureaucratie in twee onafhankelijke, maar verbonden takken, verdwijnen de fundamenten van de corruptiepiramide zelf. De wederzijdse garantie binnen één bureaucratische keten garandeert geen stabiele positie voor een lid van deze keten, aangezien er altijd een concurrerende samenwerkende keten naast bestaat. De status quo wordt ook in stand gehouden door propaganda, maar daarbij geldt: a) de propaganda wordt uitgevoerd door mensen — leden van de ideologische piramide, waardoor de informatiestroom van bovenaf niet dooft, maar als een lawine wordt aangewakkerd en van onderaf wordt ondersteund door de leden van de “ideologische” tak van de macht, omdat zij een direct belang hebben bij het in stand houden van het systeem, en b) eventuele maatschappelijke onvrede kan eenvoudig worden onderdrukt door simpelweg een schuldige te vinden in de “ideologische” of “wereldlijke” piramide. Dit ondermijnt de wederzijdse garantie niet. De aanwezigheid van een goed opgebouwde opwaartse informatiestroom maakt het mogelijk dat het fenomeen zich manifesteert. zelfinductie of, in de journalistieke kringen, zelfcensuur. Wanneer mensen schrijven over en oprecht geloven in wat de officiële propaganda verkondigt. Het is belangrijk op te merken dat het “zoeken naar de schuldige” in een corrupte, ideeloze bureaucratie technisch gezien moeilijk is, omdat het verwijderen van één schakel uit de keten de hele keten kan vernietigen. En hoezeer de Oekraïense president Joetsjenko ook van plan was om criminelen in de gevangenis te zetten, hij zou dit simpelweg technisch niet hebben kunnen doen. Zo moet de ideeloze bureaucratie na verloop van tijd in een patstelling komen, waarbij de massa’s ontevreden zijn, maar het is niet mogelijk om een schuldige aan te wijzen, omdat iedereen betrokken is.

Het Midden-Oosten

Als we het probleem van de stabiliteit van de samenleving beschouwen als een probleem van de stabiliteit van de informatiestroom, dan wordt de situatie in het Midden-Oosten duidelijk. Een ideeloze, corrupte bureaucratie is er niet in geslaagd om de uitdaging van de 21e eeuw – het internet met zijn platte oppervlak, waarop alles zichtbaar is en waarop iedereen gemakkelijk zichzelf kan… vindt een gelijkgestemde en zal zichzelf niet als een paria beschouwen en daardoor nog luider zijn mening geven. Elk evenement dat eerder door de propaganda kon worden verborgen of “juist” vervormd, is nu van mond tot mond beschikbaar. De neerwaartse propagandastroom kan de opwaartse niet bijbenen. De samenleving borrelt en kookt. Tegenstroom creëert altijd turbulentie, en er is geen ideologische, compenserende, opwaartse stroom van onderaf. Er is geen ideologische tak van de macht. Het lijkt erop dat er ook geen schuldigen zijn. Dit is een natuurlijk proces. De vraag is alleen hoe het zal eindigen. Maar eerst zullen we proberen enkele particuliere en algemene gevallen te bekijken vanuit het perspectief van de doctrine van de “informatie stroom”. Bijvoorbeeld,

Tijdperk vóór de uitvinding van propaganda

Waarom was de samenleving toen zo stabiel? De neerwaartse stroom was zwak en afhankelijk van het aantal boodschappers, de ontwikkeling van de postdienst en het wegennet. Hoe centraler het rijk (Oude Perzen, Oude Rome), hoe meer aandacht aan deze zaken. Maar toch was er geen propaganda en de mening van elke kleine edelman was op lokaal niveau luider te horen dan die van de koning. Wat cementeerde de samenleving? Uiteraard de ideologische tak van de macht. Kerkelijke ambtenaren, orden, kloosters. Zij fungeerden als de dragers van de informatiestroom die van de hoogste kerkelijke autoriteit kwam en zij cementeerden de samenleving. De samenleving vergeleek haar daden met de “juiste” en correcte normen die door de religie werden opgelegd. Vandaar ook uitspraken als “je hebt geen kruis” of “dit is niet goddelijk”. En zodra de kerkelijke informatiestroom begon te borrelen, explodeerde de samenleving onmiddellijk of met enige vertraging. De Revolutie in Nederland, de Revolutie in Engeland — dat zijn de meest sprekende voorbeelden. In het eerste geval ging het om de opkomst en bloei van het protestantisme, terwijl in het tweede geval George VII eerst een kerkelijke hervorming aankondigde, waarna zijn dynastie niet verder ging dan zijn kinderen, en de eerste vertegenwoordiger van de volgende dynastie ernstige problemen met het parlement had, die uitgroeiden tot wat nu een revolutie wordt genoemd. Het is belangrijk dat we religie als natuurlijk beschouwen omdat het altijd aanwezig is geweest. Nu moeten we echter opmerken dat we gewoon geen succesvolle samenlevingen kennen zonder religie. Deze verdwenen in de turbulentie van een chaotische opwaartse, ideeloze informatiestroom. We observeren simpelweg de overlevende samenlevingen. En al in de 20e eeuw kon religie worden vervangen door massaproductie van propaganda.

Westerse wereld

Westerse democratieën (plus soortgelijke landen zoals Japan) hebben de idee van een “parallelle boom” praktisch gerealiseerd in de vorm van een tweepartijensysteem. Ja, de partij en het bedrijfsleven zijn één. Tegelijkertijd voorkomt de aanwezigheid van twee concurrerende (of pseudo-concurrerende) krachten dat er een corruptiepiramide kan ontstaan. Lage ambtenaren kunnen niet steunen op de bescherming van hogere, omdat de hogere al partijgebonden zijn. Lage corruptie verdwijnt volledig, en hoge corruptie is niet verbonden door een cirkel van bescherming. Er kan altijd een “schuldige” worden aangewezen. Een ambtenaar krijgt niet meer stabiliteit omdat hij steelt. Ja, er is corruptie. Zeer ernstige corruptie. Anders is het bijvoorbeeld moeilijk te verklaren waarom het geld van alle belastingbetalers wordt besteed aan het bevredigen van overzeese oliebelangen van het management van grote bedrijven. Tegelijkertijd stelt het ontbreken van lage corruptie in staat om de compenserende stroom van neerwaartse propaganda, die de heersende ongerechtigheid creëert, te verminderen, en de aanwezigheid van een alternatieve partij maakt het mogelijk om propagandistische ideeën via “supergeleidende” partijkanalen te verspreiden, die ook bijdragen aan de vorming van loyaliteit aan de bestaande situatie van de opwaartse stroom. Alles is rustig. We strijden voor de Democratie, hoewel we niet goed weten wat dat is, en laat mijn zoon sterven voor de zaak van de Democratie in een verre woestijn aan de andere kant van de wereld. Wat interessant is, is dat de westerse wereld veel aandacht besteedt aan diezelfde attributen van macht waar de oude Romeinen en Perzen ook aandacht aan besteedden: wegen, communicatie, infrastructuur.

Rusland

Hoe vreemd het ook mag lijken, Rusland volgt het pad van de Arabische republieken. Zaken en de regerende partij zijn één en hetzelfde. Er is helemaal geen ideologie. Maar de propagandamachine draait, in een poging om de eenheid van de natie te persen uit patriottisme, “democratie”, de strijd tegen terrorisme, dat toevallig is opgedoken, en, wat nog verontrustender is, uit de vermeende afwezigheid van alternatieven voor de bestaande macht. In het besef van het gevaar van de opkomende stroom, gebruikt de macht in Rusland “internet-trollenfabrieken” om deze te onderdrukken en te discrediteren. Trollenfabrieken genereren een informatiestroom die als “opkomend” kan worden waargenomen, maar die tegelijkertijd volledig overeenkomt met de aflopende stroom. Het Russische segment van het internet is momenteel gevuld met hysterische propaganda, die de geest beïnvloedt niet minder dan de nazi-propaganda. Het slechte nieuws is dat mensen geleidelijk beginnen te onderscheiden tussen de propagandist en de echte gebruiker, en deze tactiek steeds minder effectief wordt.

Als laatste toets is er een corrupte piramide opgebouwd. Waarom is er in de Russische Federatie niet gebeurd wat er bij de Arabieren is gebeurd? Ja, er is een opwaartse stroom. Deze wordt gevormd door het internet, sociale netwerken en blogs. Hij is er, hoewel hij wordt overstemd door de propaganda van internet trollen. Tegelijkertijd vergrijst de bevolking van de Russische Federatie. Er zijn weinig jongeren die “in de know” zijn. “Hun kring was klein en ze staan te ver van het volk.” In de Arabische landen daarentegen bestaat de meerderheid van de bevolking uit jongeren. Zij zijn burgers van het informatie tijdperk, geen immigranten. Ze zitten allemaal op sociale netwerken, gebruiken internet-pagers, gaan naar internetcafés, houden van smartphones en wat hen serieus stimuleert om zich in te werken in informatietechnologie, is de seksuele instinct. In deze landen, belast met de hypocrisie van de officiële moraal, heerst de opvatting dat het veel gemakkelijker is om een vriend van het andere geslacht te vinden op het internet. Ze zoeken en communiceren. En delen hun mening. En zij zijn de meerderheid. In de Russische Federatie en Oekraïne zijn ze de minderheid. In Oekraïne begrijpt 65% van de bevolking nog steeds niet waarom ze internet nodig hebben.

Het is belangrijk op te merken dat tot voor kort alle succesvolle politieke projecten in Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland gebruik maakten van een “zonder internet” electoraat voor hun politieke overwinning. In Oekraïne wist Timosjenko steun te vinden onder gepensioneerden, terwijl Janukovitsj steun zocht en vond onder de arbeidersklasse. Joetsjenko en zijn medestanders begrepen blijkbaar niet wat hen aan de macht had gebracht, en in plaats van in te spelen op de behoeften van de opkomende stroom en zich open te stellen, bouwden ze als eerste een hek om de administratie van de president, wat een zichtbare metafoor was voor de geslotenheid van de macht en haar steun op oude propagandatechnieken – het verheerlijken van de Oranje Revolutie, enzovoort. Loekasjenko in Wit-Rusland zal zijn macht verliezen met elke gepensioneerde die sterft en met elke ambtenaar en proletariër die naar het internet overstapt. Poetin op dezelfde manier.

Kenmerkend is de reactie van Poetin (old school) en Medvedev (iPhone, iPad, Twitter, al die dingen) op de gebeurtenissen in Libië. Poetin ziet een opstand die legaal en rechtvaardig onderdrukt moet worden, terwijl Medvedev de wil van de massa’s ziet die tegen de dictator opstaan. Hoe het daar werkelijk is, interesseert niet. Libië verschilt van de andere onrustige landen alleen doordat de opstand in Libië kan worden gebruikt om Kaddafi af te zetten, terwijl in de andere landen alles al was ingekapseld en de onderdrukking van de opstand stilzwijgend werd ondersteund, maar dan weer zo dat men niet in conflict kwam met mogelijke “nieuwkomers”.

Natuurlijk zal al het modernisme van Medvedev, of het nu echt of schijnbaar is, niet in staat zijn om de bestaande en tot nu toe opgebouwde corruptiepiramide aan te pakken. Hij zal ofwel worden verwijderd of tot een clown gemaakt worden als hij iets fundamenteels wil veranderen. En als hij dat niet wil (of op tijd beseft dat hij het niet kan), dan blijft hem nog maar één optie over: een bijenstal in het dorp, gesprekken over een nationale idee en een mooie nationale blouse.

Waarom zijn revoluties fluwelig?

De meeste opstanden die recentelijk hebben plaatsgevonden, onderscheiden zich door een klein aantal slachtoffers of het ontbreken daarvan, een soort van “fluweligheid”. In deze, schijnbaar onnatuurlijke “fluweligheid”, zien sommigen de intriges van inlichtingendiensten en gebruiken ze andere samenzweringstheorieën. In werkelijkheid is het de schuld van het internet, dat de uitwisseling van meningen en informatie vergemakkelijkt. Mensen die hetzelfde weten, zullen dezelfde conclusies trekken en tot dezelfde ideeën komen. Waar de samenleving vroeger verdeeld was in fracties en een burgeroorlog begon die voortduurde tot er volledige wederzijds begrip was, komt de samenleving nu heel snel, als het niet tot een gemeenschappelijk oordeel komt, dan toch tot een begrip van de aanvaardbaarheid en legaliteit van de meningen van anderen. Er is niemand om tegen te vechten. Iedereen is het in feite met elkaar eens. Dit is een zeer interessante eigenschap van de basis, een niet door ideologie uitgelokte, opwaartse stroom. De vereniging van mensen door gemeenschappelijke gedachten en ideeën. Uiteraard loopt de grens van meningen momenteel langs de scheidslijn van “er is internet – er is geen internet”. Daarom wordt de Oranje Revolutie in Oekraïne soms de revolutie van kantoorplankton genoemd – degenen die internet hebben.

Islamisme

Niet voor niets vrezen velen de opkomst van het islamisme en de kloon van het Iraanse politieke systeem.

Ten eerste is het handig. Je hoeft geen nieuwe ideeën uit te vinden en niet te concurreren met religieuze wereldbeelden. Je moet gewoon de traditionele religieuze informatiestroom uitrusten met megafoons. En dan letterlijk.

Ten tweede zorgt de scheiding van bureaucratische piramides in ‘ideologisch’ en ‘wereldlijk’ voor stabiliteit en creëert het een goed gerichte opwaartse stroom, zoals we hierboven hebben besproken.

Ten derde hebben de hebzuchtige machthebbers uit de Arabische landen moeite om het idee van een meerpartijenstelsel te accepteren en de gedachte dat ze met iemand moeten delen. Ze willen nog steeds hun familieleden of kopers van deze posities op belangrijke functies plaatsen. Daarom zien ze geen bedreiging in de opkomst van “onafhankelijke” krachten, omdat ze met de krachten van een “alternatieve” partij posities zouden moeten delen en bang zouden moeten zijn voor onthullingen over corruptie.

Ten vierde, en dit is het meest interessante, is er geen bijzondere drang naar islamisme nodig. Gewoonlijk is islamisme van alle genoemde alternatieven het meest veerkrachtig, en met de “uitspattingen” van het internet verwerft het een goed georiënteerde opwaartse stroom van aanhangers van de sharia en fundamentalisme. Dat wil zeggen, de Arabische gebeurtenissen zullen leiden tot afwisselende veranderingen in de heersende elite, die niets nieuws kan bieden in vergelijking met de oude, totdat per ongeluk of evolutionair aanhangers van het Iraanse model aan de macht komen en de machtswisselingen stoppen.

De elite van de Arabische landen, voornamelijk soennieten, is van mening dat wereldlijke macht gescheiden moet zijn van religieuze macht. Sjiieten (Iran) geloven dat de hoogste heerser een vertegenwoordiger van de religie moet zijn. Het lijkt erop dat het Iraanse model zou leiden tot corruptie en de opbouw van een samengesmolten corruptie-ideologische piramide. Toch is het in Iran gelukt om ideologische en wereldlijke macht van elkaar te scheiden. In soennitische samenlevingen is er echter vrijwel geen ideologische macht. Religie is naar de periferie verdrongen, ondanks het aantal aanhangers onder de gewone mensen. Daarom hebben Arabische leiders een grote afkeer van Iran. Het Iraanse model vormt een directe bedreiging voor hun welvaart, welzijn en het recht om ongestraft te plunderen.

Er was een idee, het was goed.

We klagen vaak over de “gebrek aan ideeën” in onze samenleving. Het idee is dat wanneer er een idee is, er ook een doel is. Ja, een ideologisch verankerde samenleving is stabieler en voorspelbaarder. In een ideologisch verankerde samenleving is het comfortabeler om te leven, maar als gevolg daarvan besteedt iemand die comfortabel leeft minder aandacht aan hoe, door wie en in welke mate hij wordt beroofd. Ideologische samenlevingen zijn niet altijd stabiel. Ze zijn stabiel tot de volgende turbulentie. Hun onstabiliteit is het gevolg van de kunstmatigheid van de inspanningen die nodig zijn om de ideologische informatiestroom in stand te houden. Elke ideologische samenleving zal revoluties doormaken. En een samenleving zonder ideeën zal vroeg of laat zichzelf opheffen. Is het echt zo slecht? Nee. Juist omdat we sociale netwerken hebben, juist omdat de transparantie van dag tot dag toeneemt, juist omdat de stem van onderaf steeds luider klinkt, kunnen we met zekerheid zeggen dat een samenleving waarin er geen cementerende neerwaartse stroom is, alleen kan bestaan dankzij het feit dat de opwaartse stroom evenzo, zo niet meer, stabiel zal zijn, simpelweg omdat mensen die hetzelfde weten, besluiten. gelijke standpunten Текст для перевода: ..